
با وجود موضعگیریهای مقامات خارجی که ریشه در تحولات پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم دارد، اما احمدینژاد از جزم شدن عزمش برای شرکت در مجمع عمومی سخن گفته است.
عزمی که وی در طول 4 سال گذشته و به طور مرتب با شرکت فعالانه در مجمع عمومی بروز داده است. هر چند با فضاسازی رسانههای غربی سخن از انزوای وی در دوره دوم ریاست جمهوری به میان آمد، اما مقامات سازمان ملل حضور احمدینژاد را تایید کردند و گفتند همان سازوکاری که در رابطه با دیگر سران کشورها رعایت میشود، در رابطه با او نیز رعایت خواهد شد.
بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل در گامی که در جهت به رسمیت شناختن پیروزی احمدینژاد در انتخابات تعبیر شد با ارسال یک نامه دیپلماتیک متداول به مناسبت آغاز به کار وی مقبولیت بینالمللی احمدینژاد را تایید کرد. کاخ سفید هم با وجود موضعگیری اولیهاش اعلام کرد واشنگتن به دعوتنامههای سازمان ملل حتی جنجالیترین شخصیتهای خارجی احترام میگذارد و روادید احمدینژاد و هیات همراه برای سفر به آمریکا تایید خواهد شد.
شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل و ایراد سخنرانی 30 دقیقهای از سوی مقامات عالی کشورها از مهمترین رویدادهای حائز اهمیت بینالمللی است که اواخر سپتامبر هر سال در نیویورک رخ میدهد. مقامات بلندپایه کشورها عموما در سخنرانی خود به تبیین دیدگاهها و راهبردهای دولت مطبوع خود پرداخته و در حاشیه این نشست 5 روزه به دیدار و گفتگو با مقامات دیگر کشورها میپردازند.
محمود احمدینژاد نیز از سال 2005 در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرده و در واقع 4 سال پیدرپی است که در قامت رئیس جمهور ایران با شرکت در این اجلاس، مواضع جمهوری اسلامی ایران را در ارتباط با مسائل مختلف بینالمللی بیان کرده است.
سفر اول
اولین سفر احمدینژاد به نیویورک کمتر از 3 ماه پس از انتخاب وی صورت گرفت. او برای نخستین بار با ایراد نطقی، دیدگاههای خود و نتایج کنکاش در تحولات بینالمللی جهان معاصر را به دنیا عرضه کرد.
وی با تبیین چالشهای فراروی جهان که ریشه همه آنها را در بیعدالتی و دوری از معنویت میدانست، بر حق حاکمیت کشورها، دستیابی به فناوری و علوم تاکید کرد، ضمن آن که فشارهای وارد شده از سوی برخی قدرتها علیه ایران در موضوع هستهای را نوعی آپارتاید هستهای و خدعه تبلیغاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی ارزیابی کرد.
احمدینژاد در اولین حضور خود در مقر سازمان ملل تاکید کرد تهران آماده صدور سوخت هستهای به کشورهای دیگر بویژه کشورهای مسلمان است.
سفر دوم
در سفر دوم و در سال 1385 علاوه بر ابراز چنین دیدگاههایی به بیان مواردی که صلح و امنیت جهانی را تهدید میکند، پرداخت و آنها را موجب گسترش درگیریها و ناامنی در جهان دانست.
در این سفر بود که آشکارا هولوکاست و افسانه بودن آن را مطرح کرد و آن را در مقابل ستم وارد شده بر فلسطینیان به رخ جهانیان کشید.
وی همچنین بر استفاده از ابزار سازمان ملل برای تهدید برخی کشورها، تبعیض آمیز بودن مناسبات جهانی بویژه شورای امنیت و عدم امکان شکایت علیه اعضای دائم پافشاری کرد و مهمترین راه برای برون رفت از این مشکلات را اصلاح ساختار شورای امنیت توسط مجمع عمومی دانست.
سفر سوم
اما خبرسازترین سفر احمدینژاد به نیویورک، سومین سفر وی برای شرکت در شصت و دومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مهر 1386 بود که به مانند 2 سال قبل و همچنان که پیشبینی میشد همراه با حاشیههایی بود که گاه مهمتر از متن سفر میشد. آ
نقدر رسانههای آمریکا در روزهای اقامت وی در نیویورک توجه نشان دادند و در مورد آن خبر، گزارش و تحلیل پخش کردند که به هیچ یک از دیگر سران و رهبران جهان در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل توجه نکردند.
به نحوی که پخش صحبتهای رئیسجمهور از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل بیش از 500 میلیون بیننده را مخاطب خود قرار داد و به تعبیر بسیاری از این رسانهها مهمترین واقعه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد سفر رئیسجمهور ایران بود، زیرا این سفر در فضایی پر تنش و متفاوت انجام میشد.
شبکه فرانس 24 درباره سخنرانی رئیسجمهور در مجمع عمومی سازمان ملل گزارش داده بود چند هفته پیش ایران موافقت کرد به پرسشهای آژانس انرژی اتمی پاسخ دهد و به این ترتیب موفق شد چین و روسیه را از جبهه غرب جدا کند. سپس احمدینژاد به نیویورک آمد و در فضایی جدید به سخنرانی پرداخت که این یک پروسه زیرکانه از جانب احمدینژاد بود.
در این میان دعوت دانشگاه کلمبیا از احمدینژاد و شرکت در جلسه پرسش و پاسخ با دانشجویان شاید رویدادی بود که سخنرانی وی در مجمع عمومی را تحتالشعاع قرار داد. سخنرانی احمدینژاد در دانشگاه کلمبیا و توهین لی بولینگر، رئیس دانشگاه اگر چه به اذعان رسانههای غربی وی تحت فشار مجبور به اظهار چنین جملاتی توهینآمیز شد، اما صبوری احمدینژاد و ارائه پاسخهای منطقی به لفاظیهای وی حمایت بسیاری را به همراه داشت.
دنیل بومبرگ، استاد دانشگاه جورج تاون با تایید رفتار احمدینژاد گفت که وی در مقابل توهین بولینگر پاسخی بسیار مودبانه داد و این یعنی اینکه یک دانشگاهی در محیط دانشگاه این چنین باید باشد. شبکه فاکس نیوز به عنوان لیدر جنجالسازی در سفر احمدینژاد به آمریکا عمل کرد.
این شبکه تمام توان رسانهای خود را روی جنگ روانی و رسانهای علیه وی سرمایهگذاری کرد. در مدت اقامت احمدینژاد با دعوت از دان سینور، مشاور اسبق سازمان آمریکایی اداره عراق در دوره گذار، سفر احمدینژاد به آمریکا را مورد بررسی قرار داد. این غوغاسازی رسانههای همراه در حالی بود که دان سینور معتقد بود: سخنرانی احمدینژاد در دانشگاه کلمبیا باعث دودستگی در آمریکا شد، زیرا عدهای میگفتند او میبایست سخنرانی کند، ولی عدهای معتقد بودند احمدینژاد نباید این اجازه را پیدا میکرد.
این سردرگمی و درهم ریختگی راهبردی که با تهاجم گفتمانی احمدینژاد پازل برخورد در کاخ سفید را برهم زد، امری بود که تنها فاکسنیوز به آن معترف نبود بلکه بیشتر رسانههای ایالات متحده بر این باور بودند که ادبیات خاص و تا حدی غیرقابل پیشبینی احمدینژاد، چیدمان تک تهاجمی را از آنان گرفت و در این فضای بیبرنامگی و سردرگمکننده ، آمریکاییها به استراتژی توهین مبادرت کردند. گفته رئیسجمهور درباره رابطه ایران و آمریکا که برای نخستین بار گفت که آمریکا میتواند دوست خوبی برای ایران باشد، پاسخ هر سوالی میتوانست بغیر از این از سوی احمدینژاد باشد.
در این سفر و در هنگامهای که بسیاری از صهیونیستها و نئوکانهای تندرو در صدد بودند دیگر بار رئیسجمهور سخن از نابودی اسرائیل به میان آورد احمدینژاد با درایت دیپلماتیک، سخنی از لزوم نابودی اسرائیل به زبان نیاورد و ضرورت برگزاری رفراندوم در میان فلسطینیها را برای تعیین سرنوشت خود یادآور شد.
نیل همپتون از موسسه آمریکن اینترپرایز بر این دیدگاه است که جزییات رفراندومی که احمدینژاد برای حل بحران فلسطین پیشنهاد کرد، به معنای محو کشور اسرائیل از نقشه جغرافیا با روشی مسالمتآمیز است.
شاید چالشیترین بخش گفتههای احمدینژاد که به باور بسیاری باز از یک تدوین راهبردی از سوی وی حکایت میکرد، اظهارات وی درباره هولوکاست بود، اگرچه درباره هولوکاست احمدینژاد اصل واقعه را انکار نکرد و مورد تردید قرار نداد و تنها بر لزوم تحقیق بیشتر درباره آن پای فشرد. وی چند بار تکرار کرد که به عنوان یک دانشگاهی پرسشهایی را نسبت به هولوکاست مطرح کرده است، اما مفهوم دیگر سخن وی این بود که در مقام رئیسجمهور ایران درصدد انکار هولوکاست برنیامده است. با این حال طرح 2سوال از وی نشان داد که او همچنان بر تحقیق بیشتر از نگاه سلبی و نه ایجابی تاکید دارد.
شاید در نگاه اول برخی فکر میکردند از مجموع سخنان احمدینژاد در دانشگاه کلمبیا میتوان چنین استنباط کرد که وی قصد داشت در سفرش به نیویورک چهره خشن و جنگطلبی که از وی در جوامع غربی شکل گرفته است را اصلاح کند و به گونهای مواضع گذشته خود را نسبت به مسائل حساسیتبرانگیز بینالمللی نظیر هولوکاست و اسرائیل تعدیل کند، اما واقعیت امر این بود که وی نهتنها کمترین عقبنشینی از مواضع گذشته خود نداشت که با رویکردی جدید درصدد تثبیت هر چه بیشتر آن برآمد. نکته جالب در میان 2 سوال احمدینژاد درباره هولوکاست بود که بولینگر ، رئیس دانشگاه کلمبیا بدون هیچ پاسخی از کنار آنها گذشت.
احمدینژاد همچنین در سومین سفرش در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اشاره به رفتارهای ناشایست برخی قدرتها در برخورد با ملت ایران در مساله هستهای به کسانی که 5 سال مزاحم ایران شدند، نصیحت کرد که از تاریخ و اقدامات خود عبرت بگیرند و با دیگر اعضای سازمانهای بینالمللی چنین نکنند و آبروی سازمانهای جهانی را قربانی خواستههای خود نکنند، زیرا امروز ملتها بیدارند و میایستند.
شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل و ایراد سخنرانی 30 دقیقهای از سوی مقامات عالی کشورها از مهمترین رویدادهای حائز اهمیت بینالمللی است
وی در جریان گفتههایش خبر از «جبهه همبستگی برای صلح» برای کمک به صلحی پایدار و دائم داد. پیشنهاد رئیسجمهور در حالی صورت گرفت که چند سال قبل و در زمان سیدمحمد خاتمی رئیسجمهور سابق کشورمان وی نیز با پیشنهاد «گفتگوی تمدنها» نگاهها را به صلحطلبی و فرهنگ غنی ایران جلب کرد.
در واقع تاکید احمدینژاد بر غنای 7 هزار ساله فرهنگ ایرانی و این که دنیای کنونی وامدار و مدیون فرهنگی ایرانی است، نقطه مقابل چهره خشونتطلب و جنگطلبی است که رسانههای همراه غرب در این مدت از دولت نهم ترسیم کردهاند.
سفر سوم رئیسجمهور به آمریکا و شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل و سخنرانی در دانشگاه کلمبیا هرچند به اعتقاد بسیاری یک سناریوی از پیش نوشته شده برای تهاجم و تخریب علیه وی بود، اما با مدیریت منطقی و راهبردهای کارا از سوی احمدینژاد عملا این طرح عقیم ماند تا جایی که یک زمینه مناسب را برای همراهی دیگر افکار عمومی مستقل با ایران فراهم آورد.
این نکته مورد اعتراف جان بولتون، نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل است. بولتون در مصاحبه با فاکسنیوز با این ادعا که سخنرانی احمدینژاد در دانشگاه کلمبیا واقعهای غمناک برای آمریکا بود، گفت که احمدینژاد هر آنچه از این حضور میخواست، به دست آورد.
هرچند وی برگزاری این نشست را یک اشتباه از سوی مسوولان دانشگاه میداند، ولی تاکید دارد آمریکا هیچ الزامی به اجازه دادن به حضور احمدینژاد در دانشگاه کلمبیا نداشت، چراکه حضور وی در این دانشگاه نشان میدهد احمدینژاد به تمام خواستههای خود رسیده است. لسآنجلس تایمز نیز با تایید نظرات بولتون در گزارشی نوشت ایستادگی رئیسجمهور در برابر زیادهخواهیهای آمریکا و اسرائیل او را به یک قهرمان در میان مردم کشورهای عربی و اسلامی تبدیل کرده است.
سفر چهارم
احمدینژاد در آخرین سفرش در دور اول ریاست جمهوریاش هنگام ورود به فرودگاه جاناف. کندی نیویورک گفت: من در سازمان ملل مواضع ملت ایران را در موضوعات مختلف مطرح میکنم و با روسای کشورهای مختلف دیدار و گفتگو خواهم داشت که امیدوارم به نفع بشریت باشد.
وی افزود: امروز مسائل بسیار مهمی پیش روی بشر و مدیران جوامع قرار دارد، ازجمله بحث تهدید، فقر، فاصلهها و درگیریهای فراوانی که در مناطق مختلف جهان در حال رخ دادن است و اشغالگریها و تجاوزهایی که در مناطق گوناگون جهان در جریان است.
صحبت از چگونگی اجرای عدالت و مدیریت جهان عمده محورهای گفتههای وی در کار موضوعاتی چون پرونده هستهای ایران و مساله فلسطین از تریبون مجمع عمومی سازمان ملل بود.
منتقدان سفرهای وی به نیویورک بر این باور بودند که وی با حضور در نشستهای مجمع عمومی صرفاً به اعلام مواضع و دیدگاههای دولت میپردازد. آنها همچنین معتقدند احمدینژاد در این سفرهای چهارگانه خود به آمریکا، با هیچ مقام آمریکایی یا سرمایهگذار مهم و سرشناس آمریکایی دیدار و گفتگو نداشته و روابط دیپلماتیک آن تنها به دیدارهای کوتاهمدت حاشیه اجلاسهای سازمان ملل با برخی سران کشورها ختم شده است.
از سوی دیگر در این سفر بسیاری از سران کشورها منتظر اظهارنظر جدید و اعلام راهکاری از وی در سازمان ملل درباره پرونده هستهای ایران بودند که وی با عدم گرایش به سمت ارائه راهکار پیرامون این موضوع این فرصت را از دست داد.
در مقابل هم مدافعان وی معتقدند رهبران حاضر در مقر سازمان ملل در نیویورک در حالی به سخنرانی رئیسجمهور گوش فرا میدهند که وی بارهای متوالی ابتکار عمل را در دست گرفته و قصد داشته تا همچنان به عنوان چهرهای خبرساز، پیام ملت ایران را به گوش جهانیان برساند.
علاوه بر سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گفتگوها و مصاحبههای وی با رسانهها، دیدار با ایرانیان خارج از کشور و دیدار با دانشجویان آمریکایی ازجمله مهمترین برنامههای سفر وی به آمریکا بوده است.
بازخوانی دیپلماسی نیویورکی دوران ریاست جمهوری احمدینژاد و سفرهای او نشان میدهد وی طی 4 دوره گذشته از تریبون مجمع عمومی و نهاد سازمان ملل و فرصتی که در اختیار او گذاشته شده برای ارائه دیدگاهایش خوب استفاده کرده است.